Ghazal, The Rain – ‘Eternity’

Ghazal, The Rain

Eternity…

Adembenemende geĂŻmproviseerde muziek tijdens een live recital van Ghazal op 28 mei 2001 in Bern, Zwitserland.

Ik kan het niet beter in woorden vatten dan deze recensie van Songlines het doet:

“Het ensemble Ghazal is een inspirerend samengaan van Perzische en Indiase elementen, in handen van de Iraanse Kamancheh speler Kayhan Kalhor en sitar speler Shujaat Kahn. Sandeep Das staat ze bij op tabla.
Er ligt een werkelijk historische perspectief aan deze ontmoeting van culturen ten grondslag, aangezien Hindoestaanse muziek tijdens de Mogol periode onder een sterke Perzische invloed kwam te staan en de tradities verschillende modi en stemmingen delen, die in deze opname onderzocht worden.
Maar dat hoef je allemaal niet te weten om te kunnen genieten van de muziek. Het is het kunstenaarschap en de persoonlijkheid van de spelers die het zo verleidelijk maakt: de contrasterende texturen van de pezige Kamancheh en het sprankelende gerinkel van de sitar, de echo’s en opbouw van frases tussen de twee spelers, de momenten van rust en meditatie, oplopend tot spectaculair vuurwerk, en de fijne, ingetogen zang van Shujaat Khan.
De muziek op dit album is even architectonisch als het filigreine scherm op de cover – rijk aan versiering en detail, maar ondersteund door boog-achtige structuren.”


Ghazal (Shujaat Husain Kahn & Kayhan Kalhor), the Rain – Eternity

The Ecstasy of Shaking

Zen-vriendin Lene Gravesen wees me naar aanleiding van het item ‘Soefi’s en Derwisjes’ op http://befriendinglife.com waarop blogger Tesa een magnifiek artikel over shaken publiceerde: The Ecstasy of Shaking.
Nadat ik het gelezen had, ben ik gelijk begonnen het te vertalen, ook om het contact met de tekst niet kwijt te raken en me er nog meer in in te voelen.
Het leek me geweldig het stuk in vertaling op dit blog te zetten. Ik stuurde Tesa Silvestre – zoals ze bleek te heten â€“ een mailtje om haar goedkeuring te vragen … en hoorde niets meer. Nadere inspectie van haar vier websites (!), leerde me dat daar sinds februari 2014 niets meer gebeurd is.
Nu weten we wel dat er in de ‘www space’ heel veel ruimtepuin rondcirkelt. Maar bij Tesa’s blog had ik een ander gevoel, meer van zo’n verlaten dorpje op het Franse platteland, waar je de geest van les villageois nog kunt voelen. Aan een muur hangt een oude bus van La Poste. Maar je weet dat als je daar je brief in stopt, je nooit meer iets zult horen…

Dan maar zonder Tesa’s goedkeuring…
Ik heb er een aparte pagina voor ingeruimd – zie de tab ‘The Ecstasy of Shaking’ boven, of klik hier.

Voor de muziek ga ik terug naar drie weken terug, toen we in onze huiskamer een prachtige Gurdjieff uitvoering hoorden van het album Melos van het duo Anja Lechner, cello, en Vassilis Tsabropoulos, piano.
Op bijgaande video – waarmee het fameuze platenlabel ECM van Manfred Eichner zijn visitekaartje afgeeft – speelt Lechner samen met een andere muzikale partner, (jazz)pianist François Couturier. Hij is bekend als begeleider van oud legende Anouar Brahem. Maar we kennen hem ook nog van het Tarkovsky Quartett, waarin hij, ook met Anja Lechner, vertoningen van films van de meester van een gloedvol muzikaal kader voorzag.

Het is een ‘clip’ om van te genieten, niet allen van de muziekfragmenten – Gurdjieff, Mompou en Komitas, “drie fascinerende buitenstaanders in de marge van de muziekgeschiedenis” – maar ook van de betoverend beelden van Frankrijk – het Frankrijk dat we ons allemaal zo graag herinneren van onze vakanties…

Anja Lechner & FranÒ«ois Couturier – “Moderato cantabile”

Soefi’s en Derwisjes

De nieuwe header van het Shaking Zen blog laat het duidelijk zien: het draait bij shaken allemaal om de voeten â€“ ook letterlijk, zoals bij de derwishes die de video Sufi Dialogue opsieren. De muziek is van de Egyptische componist Soliman Gamil (waarop we woensdag in de huiskamergroep geshaked hebben).
De opname is onderdeel van een fantastische verzameling Noord-Afrikaanse muziek, die verscheen onder de titel Desert Blues. Er zijn in totaal drie dubbel-cd’s van, die luisteren naar de illustere namen Ambiances Du Sahara, RĂȘves d’Oasis en Entre Dunes et Savanes.
Op een muziek-website stond deze aanbeveling voor RĂȘves d’Oasis (waar Sufi Dialogue onderdeel van is):

De dubbel-cd laat de rustige kant van de muzikale kosmos Afrika horen, met prachtige zang, vol verdriet en vreugde: nummers als golven in de nacht, muziek die onze ziel raakt en ons geneest, zoals de Toearegs geloven. De kleuren en de sfeer van de muziek vertellen van fantastische landschappen, woestijn, oases en steppen, van oude culturen en de volkeren die hier wonen: Toeareg, Mandinka, Fulani…

De etnomusicologen Christian Scholze en Jean Trouillet namen voor dit album 1000 nummers op, waarvan er uiteindelijk 26 geselecteerd zijn. Soefi muziek is sterk vertegenwoordigt – naar ik las heeft het Soefisme een belangrijke rol gespeeld heeft bij de islamisering van Noord-Afrika.
Het is trouwens niet alleen ‘volksmuziek’ die je hoort, er zijn ook nummers van gevierde sterren als Youssou N’Dour en Habib KoitĂ©.

Het herinnert me aan die andere ‘ethnomusicoloog’, Gurdjieff, die met zijn jarenlange ‘journeys to inaccessible places’ door het hart van AziĂ«, de gewijde muziek registreerde (of liever: memoriseerde) die verloren dreigde te gaan, van volkeren die verloren dreigden te gaan. Via cd’s met zijn muziek, met evenzeer illustere namen als Rituel d’un ordre Soufi, La premiĂšre priĂšre du Derviche en Derviches tremblant, maakte ik kennis met de Soefi’s en hun muziek.

Als je op Wikipedia het Engelse lemma Sufism doorleest, krijg je een verbijsterend overzicht van de vervolging waaraan Soefi’s binnen de Islam bloot hebben gestaan. AttatĂŒrk verbood bij de wet het bespelen van de ney, de rietfluit van de Soefi’s. Er zijn Soefimeesters gestenigd. En de laatste jaren worden, met name in Pakistan, aan de lopende band hun tomben opgeblazen. Aan de hand van de plaatsen waar Soefi’s ooit vervolgd zijn, krijg je een goed beeld van de verbreiding van het Soefisme, van IndonesiĂ« tot Iran, van SyriĂ« tot Marokko…

Intussen is de Soefi-muziek springlevend, met een ongelofelijke culturele en muzikale gevarieerdheid, krachtige muziek met een spirituele ondertoon, ‘love songs’ en ‘devotional songs’, waar een heimwee naar de Geliefde uit spreekt. Via grootheden als Gurdjieff (samen met De Hartmann), Abida Parveen, Nusrat Ali Fateh Khan, Youssou N’Dour (met zijn album ‘Egypt’), Dhafer Youssef en Anouar Brahem is ze diep in onze Westerse muzikale beleving doorgedrongen.