Texel, 24 maart 2019

Nee, je hoeft mij niet te benijden…
De weg die ik volg gaat door een diep dal
langs de stroom – van de tijd, van het leven –
die het in miljoenen jaren heeft uitgesleten,
eer ik was, ver nadat ik niet meer zal zijn

Ja, ik ben nu volwassen geworden
en draag overhemden die wel gewassen
maar niet gestreken hoeven te worden
want het lijf moet nog lang mee – nou ja,
dan toch voor de tijd die me rest…

En natuurlijk moet er gegeten worden
de details van de maaltijd, van gerechten,
ingrediĂ«nten die gekocht moeten worden…
het overleven regelt dat alles soepeltjes
en je mag er nog van genieten ook

Ik ben blij dat ik handen heb, dat ik niet
als een hond voor de deur hoef te wachten,
dat ik voeten heb, die, als waren het wielen,
stapsgewijs de weg zich doet voortwentelen –
toch kan menigeen zonder ziel leven…

Ik benijd de eenvoudigen van geest
die, bevrijd van de hot spots van het ego,
je begroeten als bij een eerste ontmoeting –
die het er niet om gaat wie de beste is,
maar heel naĂŻef de minste kunnen zijn

Hein

Meester Okada, de ontmythologisering van de Lotus-zit

Het eerste Tao-zen weekend dat ik meemaakte – het was in Casa Carmeli in Vogelenzang – zat ik daar maar op m’n bankje op m’n adem te letten…
Ik vond het maar niks en ik vroeg Maarten Houtman na afloop “of ik dan niet meer naar het zingen van de vogels mocht luisteren…”

Achteraf gezien is het duidelijk dat ik mezelf iets oplegde – iets wat Maarten in al die jaren kennelijk nooit helemaal heeft kunnen wegnemen, ondanks zijn ‘weg van niet-dwang’, ondanks die eindeloze, bevrijdende gesprekken over zelf ontdekken…
Was het misschien dat bewegingsloze zitten – ‘stilzitten, Hein!’ – wat dat veroorzaakte? Ik heb wel eens een beeld gehad van een circus waar ik samen met de andere ‘wilde dieren’ getemd moest worden, met Maarten als dompteur…

Het shaken was voor mij dan ook een enorme bevrijding, een nieuwe weg â€“ mijn weg. En had Maarten – die het zelf op z’n negenentachtigste nog uitgeprobeerd had â€“ er ook niet van gezegd dat hij gemerkt had “dat het werkte”
Maar ik bleef, ondanks alle jaren van met plezier en overgave shaken, het gevoel houden: it’s not the real thing… ‘Zitten’, dat is pas Ă©chte meditatie… Dat gaat terug op de Boeddha, en daarbinnen is Zen ontstaan, met een wereldwijde verbreiding en erkenning…

Ik heb over dat shaken dan wel heel wat afgeschreven, zoals bovenstaande Footnote to ‘The Ecstasy of Shaking’… En ik heb verteld over de ‘Dynamische Meditatie’ van Bhagwan, over de extase van de Derwishen, over de Movements van Gurdjieff, en, niet te vergeten, over ‘Energy Master’ Ratu Bagus himself.
Maar toch bleef het ‘zitten’ de baas…

Zo blijf je gespleten… Totdat ik recent iets ontdekte, iets wat me terugbracht naar die eerste keer daar in Vogelenzang…

Naar aanleiding van de sessie Meester Okada en het geheim van de adem ben ik me gaan verdiepen in die raadselachtige figuur van Okada. Daarbij werd ik geholpen door ‘Hara’ van DĂŒrckheim, en met name door â€˜The Life & Times of Okada Torajiro’, een artikel van Joshua Shapiro in Kyoto Journal van december 2015.

Het bleek dat Okada Torajiro – nadat hij een lange ontdekkingsreis naar Amerika ondernomen had, Japan vond hij te benepen – begin 20e eeuw in Tokyo de invloedrijke lekenbeweging ‘Seiza’ op gang had gebracht (Zen bestaat, net als in de Rooms-katholieke kerk, uit celibatairen, de rest is leek).
Okada was ook degene die het ‘seiza-bankje’ introduceerde, waar ik inmiddels al vele jaren naar tevredenheid op zit â€“ of moet ik juist zeggen: ‘op kniel’…
Juist op dat punt kwam ik deze uitspraak van Okada tegen:

“The essence of seiza is not limited to the sitting form. I introduced this kneeling style because it’s well suited to the Japanese sitting custom. Were I European, I would teach with dance. We cannot dance if our center is not stable, firm, and balanced.”

Zelfs binnen het hartland van bastion Zen bleek een cultuurrelativistische geest rond te waren… Ja, Zen is typisch Japans, daarover nam Maarten geen blad voor de mond. Maar het â€˜zitten’… dat was toch van de Boeddha, zonder dat is het toch geen meditatie…

En zie daar, juist dat typische ‘zitten’ bekijkt Okada met zijn praktische blik. Eerst maakt hij een ‘knielval’ voor het bankje, een houding die volgens hem beter paste bij de Japanse volksaard (zie de geisha’s…). En vervolgens zegt hij dat het voor Europeanen beter zou zijn om te dansen…

Wonderlijk maar waar … op een of andere manier werkte die uitspraak voor mij als een enorme bevrijding. ZĂł sterk, dat toen ik de volgende dag op m’n seiza-bankje ‘zat’, ik plotseling gewaar was dat er van boven naar beneden een rits van knoopjes opensprong…
Ik was van mijn Zen-dwangbuis bevrijd!

Laat van Okada nu ook deze uitspraak komen:

“If you come and practice with me, it is true, you will not accumulate knowledge, but you will learn to understand the speech of birds.”

Vogelenzang… 

Gelukkig maar dat Maarten ons die energie-oefening heeft nagelaten, daarbij kun je lekker in je bed blijven liggen…

Tot slot dan de Shake v/d Wake ,ja, daar in Marokko dansen ze tenminste, met die Gnawa…

Wanderer | De zwerver

… ‘k kan maar niet genoeg krijgen van ‘Dawn Dance‘, het fantastische album van Steve Eliovson en Collin Walcott van Oregon – waar al meerdere malen aandacht aan geschonken is.

Hierbij het nummer ‘Wanderer‘ – heel toepasselijk voor ’t bijgaande gedicht.

De zwerver

Alles waarover we uitgesproken zijn
vang ik als een nieuwe regel in m’n leven
alles wat ik nodig heb blijkt al klaar te staan:
dit scherm om te schrijven, regel voor regel,
mijn ziel om uit te beitelen, toets na toets.

Het was langs een weg met begroeide berm
dat ik vervolgens ook m’n fiets kwijtraakte –
ergens verstopt tussen de bosjes, maar waar?
Er schemerden huizen tussen de bladeren –
ik moest plassen, maar als ze me betrapten…

Te laat op m’n werk, ik moest naar ze bellen
maar waar is m’n tas, m’n telefoon, m’n geld?
Ik vroeg voorbijgangers om hulp, om raad,
‘k vroeg ten einde raad een telefoon te leen â€“
maar kreeg een toegeworpen die het niet deed

Dan zie ik plots de straat waar ik moest zijn
‘k herken de huizen … maar ’t is toch anders,
het wegdek kapot, ’t naambordje onleesbaar,
ben ik alweer verdwaald? Toch weer vragen,
maar aan dat groepje wat daar bijeen staat…

Onnozele gezichten staren mij aan … onschuld,
geen kwaad te ontdekken, niemand valt me aan
misschien dat ik van deze mens, dit gezicht, hou
misschien voel ik me bij deze onnozelen thuis…
En is deze nachtmerrie, struggle for life, voorbij.

Jheronimus Bosch. De zwerver (de Hooiwagen)
 drieluik buitenzijde, ca. 1516. Madrid, Museo del Prado.
[klik om te vergroten]

Taos

Shake v/d Wake is â€˜Taos’, van het album ‘Oregon’ van het gelijknamige ensemble Oregon. Ze worden officieel ingedeeld bij de ‘New Age-muziek’, maar dat komt vast door de sitar van Collin Walcott, voor mij is het echte jazz. Collin kwam indertijd om op de Oost-Duitse Autobahn – een gegeven dat heel lang blijft hangen…

Ik schreef het al, ik had ‘Orange Blossom‘ gemist toen ze op 22 februari speelden in  Muziek Gebouw aan ’t IJ – maar ik had toen nog nooit van ze gehoord. Onderstaande video-opname van een live concert op 16 oktober 2014 voor FIP, de muzikale publieke radiozender van de omroep Radio France (vandaar de gelikte opnamen) gaf me een herkansing.
Ik heb er gebiologeerd naar zitten kijken, net als eerder naar hun nummer HABIBI van 28 februari. Daar schreef m’n vriend Aloys me toen over:

Die zangeres Hend Ahmed Hassan is erg goed, mooi om te zien en prachtig gekleed in die bedoeïen-jurk en met mooie sieraden. Die violist maakte ook veel indruk. Ook ritmisch erg goeie muziek. ‘Habibi’ betekent ‘geliefde’, in de liederen van Oum Khaltoum hoor je dat woord ook steeds.

Van hun optredens spat een ongelofelijk spelplezier af, ook bij de percussionisten Carlos Robles Arenas en Fatoma Dembele. Maar Hend Ahmed Hassan en Pierre Jean Chabot stelen de show.
Vooral de laatste straalt een geweldige energie uit, niet alleen door zijn sprongen, maar ook door zijn strijken – dat de intensiteit heeft van zigeunermuziek en nog lang op je netvlies achterblijft.

Star du spectacle Pierre Jean Chabot van de Franse groep ‘Orange Blossom’

Rokia TraorĂ© – ZEN

ZEN
(l’empereur est mort)

Lange tijd een magische klank
een krachtig nieuw statement
van een geheel eigen gelijk
wat is er van ZEN gekomen?

Kamikazepiloten voor de keizer
gewelddadig van hier tot Tokyo
monniken in vliegende bommen 
luid de bel voor hun laatste uur

En wij, stil zittend op ons bankje,
hebben onszelf slechts gedwongen
een denkbeeldige stilte in te gaan
een soort verlichting te bereiken

Later hoorden we van niet-dwang
en luisteren naar ’t lawaai in jezelf
en dat je ’t van niemand kon horen
je ZEN alleen zelf kunt ontdekken 

French

Zen

L’angĂ©lus a sonnĂ©
Un chien s’endort Ă  mes pieds
J’ai eu le courage
De ne rien faire
Les heures sans heures
Ont glissé
Sur l’horizon
N’emportant que ce jour,
J’ai eu le courage
De ne rien faire
Zen
je suis
zen
Que les ans passent
Que le temps s’y passe
Moi ça y est je m’en dĂ©fais
De ces heures gloutonnes
Qui me mangent tous les jours
Zen
je suis zen
Zen, ĂŽ que je suis zen
Je mange la vie et le vent
Je danse sous les averses
Et le matin, fatiguée
Je remplis les paumes de rosée
Et je laisse le ciel se poser sur
mes cils
Zen
Ô que je suis
zen
Que le temps passe
Que les heures s’enchaĂźnent
Moi jour aprĂšs jour
Je m’offrirai le plaisir
De ne rien faire
Zen
Ô que je suis
zen
L’angĂ©lus a sonnĂ©
Un chien s’endort Ă  mes pieds
J’ai eu le courage
De ne rien faire
Les heures sans heures
Ont glissé
Sur l’horizon
N’emportant que ce jour,
J’ai eu le courage
De ne rien faire
Zen
Ô que je suis
zen
Zen
Ô que je suis
zen
Que les ans passent
Que le temps s’y passe
Moi ça y est je m’en dĂ©fais
De ces heures gloutonnes
Qui me mangent tous les jours
Zen
Ô que je suis
zen
Je mange la vie et le vent
Je danse sous les averses
Et le matin, fatiguée
Je remplis les paumes de rosée
Et je laisse le ciel se poser sur
mes cils
Zen
Et je laisse le ciel se poser sur mes cils
Zen
Zen
Ô je suis zen
Et je laisse le ciel se poser sur mes cils
Zen
Je suis…
Align paragraphs
English translation

Zen

The Angélus bell has rung
A dog is falling asleep at my feet
I have had the courage
To do nothing
The hourless hours
Slipped
Over the horizon
Taking with them only this day
I have had the courage
To do nothing
Zen
I am
Zen
Let the years pass by
Let time grow used to it
For me, it’s alright,
I’m getting rid of
These gluttonous hours
They eat me every day
Zen
Oh, how I am
Zen
I eat life and the wind
I dance in the rain showers
And in the mornings, tired
I fill my palms with dew
And let the sky settle
on my eyelashes
Zen
Oh, how I am
Zen
Let time pass by
And the hours follow one another
Day after day
I will afford myself the pleasure
Of doing nothing
Zen
Oh, how I am
Zen
The Angélus bell has rung
A dog is falling asleep at my feet
I have had the courage
To do nothing
The hourless hours
Slipped
Over the horizon
Taking with them only this day
I have had the courage
To do nothing
Zen
Oh, how I am
Zen
Zen
Oh, how I am
Zen
Let the years pass by
Let time grow used to it
For me, it’s alright,
I’m getting rid of
These gluttonous hours
They eat me every day
Zen
Oh, how I am
Oh, I am
Zen
I eat life and the wind
I dance in the rain showers
And in the mornings, tired
I fill my palms with dew
And let the sky settle
on my eyelashes
Zen
And I let the sky settle
on my eyelashes
Zen
Zen
Oh, I am Zen
And I let the sky settle
on my eyelashes
Zen
I am…